Het is een fantastisch verhaal, dat van Wout uit Het Zoute. Hij werd geboren in 2023 naast Zwinbistro The Shelter in het Zwinnatuurreservaat.
Hij was nog maar een paar maanden oud en verliet het Zwin op 11 augustus met zijn maatje James. Wout is de vroegste nieuwe ooievaar van het Zwin. Sinds zijn vertrek heeft Wout laten zien dat hij een reiziger is, het meest bereisde dier in het Zwin, en zelfs in België .... Nooit eerder gezien!
In 2019 werd een project opgestart waarbij de jonge ooievaars werden uitgerust met GPS-zenders, zodat ze dagelijks gevolgd konden worden.
10 augustus 2023 was de eerste dag met goed weer na een lange periode van slecht weer. Dat was te merken in het Zwin: veel vliegbewegingen van ooievaars en ook van roofvogels: soorten die zonnig weer nodig hebben om thermiek te gebruiken voor een energiezuinige vlucht. De jonge ooievaars van het Zwin vlogen die dag meerdere keren. Er was dus genoeg opwinding in de lucht. De ooievaars met zender Wout en James konden zich niet langer inhouden, en de drang om te vertrekken was blijkbaar erg sterk: in de namiddag trokken de twee vogels samen naar het zuiden! Ze bewogen zich geruisloos voort. Kort na 17.00 uur passeerden ze de Franse grens in de buurt van Wervik. De gegevens van hun zenders laten zien dat ze samen optrokken. Het laatste signaal kwam uit het noorden van Frankrijk rond 18.30 uur. Opmerkelijk is dat Wout en James in hetzelfde nest zijn geboren. Ze vertrokken samen, terwijl de andere drie ooievaars niet vertrokken, maar in het Zwin bleven.
Voor Wout en James was het eerste grote avontuur begonnen! We duimden dat hun eerste herfsttrek veilig zou verlopen.
Ze volgden een route door het binnenland. Op 19 augustus passeerden ze Bordeaux in de namiddag. Dit is dus de klassieke route langs de zuidwestkust van Frankrijk. Het is opmerkelijk dat de twee broers enkele dagen bij elkaar bleven. De zender van James stopte toen met het uitzenden van signalen (maar de instellingen van de zender leken niet direct te wijzen op problemen met de vogel), maar Wout bleef doorgaan. Hij stak de Pyreneeën over naar Spanje op 20 augustus en bereikte de Ebro-vallei boven Tudela.
Tot dit punt was Wout in het gezelschap van James, maar hun wegen splitsten op dit punt, misschien omdat ze elkaar uit het oog verloren temidden van een groot aantal andere ooievaars. De twee vogels vervolgden vervolgens hun reis richting het zuiden van Spanje, waarbij Wout een dag voor James zat.
Tegen de middag van 27 augustus had Wout de Straat van Gibraltar al bereikt en de omstandigheden waren blijkbaar gunstig voor hem om meteen over te steken. Ongeveer 15 minuten later steeg de vogel op richting Marokko en Afrika! Blijkbaar was de reis niet al te vermoeiend, want op 27 augustus vloog Wout nog eens 200 kilometer Marokko in, naar de rand van de stad Kénitra. Op 28 augustus vloog Wout nog een stukje verder, voorbij Rabat.
Het was interessant om te zien of Wout zijn winterbestemming al had bereikt. Veel ooievaars overwinteren in de omgeving van Kénitra/Rabat. De zeer vroege aankomstdatum geeft ze echter ook alle ruimte om hun oversteek van de Sahara voort te zetten. In voorgaande jaren leek een vroege oversteek van Marokko een goede voorloper om naar West-Afrika te vliegen.
Na een verblijf van enkele dagen niet ver van Rabat vloog de vogel op 31 augustus weer zuidwaarts, ongeveer 50 kilometer naar Ben Slimane, niet ver van Casablanca. Daar hield Wout opnieuw enkele dagen halt. Vanaf 4 september vloog de vogel weer verder naar het zuiden. Dit zou wel eens kunnen duiden op een beweging die zou kunnen leiden tot een oversteek van de Sahara en inderdaad bleef hij de volgende dagen regelmatig vliegen. Het Atlasgebergte was duidelijk een barrière die Wout dwong iets naar het westen uit te wijken, richting de kust. De bergketen werd omzeild en de reis ging verder zuidwaarts. Op 7 september vloog Wout tot in Algerije. Tegen die tijd was de ooievaar al begonnen aan de oversteek van de Sahara. Het laatste signaal arriveerde aan het einde van de dag op 7 september. Wanneer ooievaars die zenden de Sahara oversteken, stopt de zender met het uitzenden van signalen omdat er geen verbinding kan worden gemaakt met mobiele telefoonantennes in de Sahara die het signaal kunnen opvangen. Zou Wout het redden om de gevaarlijke woestijn over te steken?
Het goede nieuws is dat na lang wachten de signalen werden opgepikt. Wout had Marokko verlaten via het uiterste westen van Algerije en het noorden van Mauritanië. Van daaruit bereikte de vogel het noorden van Mali. Op 15 september werd een signaal uitgezonden in de buurt van de rivier de Niger, niet ver van de legendarische stad Timboektoe. De gevaarlijke reis was dus voltooid! We hadden gehoopt andere signalen te ontvangen, maar voorlopig moeten we het ermee doen. De dekking is vaak niet goed in dit deel van de wereld, dus we hoopten dat het gebrek aan nieuws daaraan te wijten was en dat alles goed was met Wout. Het jaar daarvoor had de zender van de ooievaar Elisabeth ook Mali bereikt, toen was er vanaf oktober maandenlang geen nieuws, totdat er in februari plotseling een grote hoeveelheid zendergegevens werd doorgegeven. Duimen dat Wout hetzelfde overkomt! De rivier de Niger en zijn omgeving zijn van levensbelang voor een groot aantal trekvogels die er overwinteren vanuit Europa. Ook ooievaars zijn hier vaak te vinden.
Niger is een land waar nog nooit een Zwin-overdragende ooievaar is geweest en voor zover bekend is de eerste melding van een ooievaar uit dit land geringd of gemerkt in België. Niger is de laatste maanden helaas niet erg positief in het nieuws geweest, maar gelukkig lijkt Wout het daar tot nader order goed te doen. De vogel zit in een gebied langs de rivier de Niger, zo'n 150 kilometer ten noordwesten van Niamey, de hoofdstad van Niger. Volgens Google Earth leeft hij in savanneachtige gebieden, waar sprinkhanen waarschijnlijk een belangrijke voedselbron zijn. Het is een heel ander en natuurlijker leven dan dat van de meeste andere ooievaars, die overwinteren op vuilnisbelten in Spanje of Noord-Marokko. Geen junkfood en niet alleen korte reizen, maar lange zwerftochten op zoek naar natuurlijk voedsel.
Wout verbleef aanvankelijk in het westen van Niger. De actieradius was vrij groot, zoals gebruikelijk voor ooievaars die in de Sahel verblijven. Wout bestreek een gebied van ongeveer 75 bij 30 kilometer 150 kilometer ten noordwesten van Niamey, tussen de rivier de Niger en de grens met Burkina Faso. Op 24 november trok de ooievaar iets verder naar het westen, dicht bij de grens met Burkina Faso. Wout stak de grens met Burkina Faso verschillende keren over en stuitte daarbij op een minder aantrekkelijk landschap: sommige metingen kwamen van de nabijheid van een gigantische goudmijn genaamd Essakane, ten noorden van de stad Dor. Reusachtige industriële mijnen zijn geen plaatsen die onmiddellijk de aandacht trekken, en het is niet zeker dat daar een voedselbron was. Gelukkig komen de laatste tekenen weer uit een meer natuurlijk landschap in de buurt.
De winter is nog niet voorbij, maar de ooievaars trekken zich steeds vroeger terug naar het noorden. Ooievaars zijn de eerste "lentegasten" onder onze trekvogels die terugkeren uit hun overwinteringsgebied. Een klein aantal lokale broedvogels overwinterde in de buurt van het Zwin, maar de meeste vogels trokken zich aan het einde van de zomer terug. De komende weken zullen de ooievaars op het Zwin hun onderlinge banden versterken en hun nesten kiezen. Als ze kunnen, gebruiken de ooievaars elk jaar hetzelfde nest. Vaak broeden ze met dezelfde partner van het jaar ervoor. Jaar na jaar wordt er een laag aan het nest toegevoegd. De eerste eieren worden eind maart verwacht. Eind april - begin mei hoopt het park de eerste geboortes te verwelkomen.
We wachten op de terugkeer van Wout. Hij is de kampioen trekvogel; nog nooit heeft een ooievaar zo ver gereisd. Wout was nog geen jaar oud op het moment van zijn reis, die iets meer dan 3 maanden duurde.
We volgen zijn terugkeer in het Zwin (in maartof april, als alles goed gaat) en houden jullie natuurlijk op de hoogte.
HDW
Comments